დედამიწაზე ყოველწლიურად მილიონზე მეტი მიწისძვრა ფიქსირდება. სადამკვირვებლო პუნქტების რაოდენობის ზრდამ და სეისმური ვიბრაციის ჩამწერი ინსტრუმენტების სრულყოფამ შესაძლებელი გახადა, ყოველ მომდევნო ათწლეულში დაკვირვება უფრო და უფრო მეტ მიწისქვეშა ბიძგზე განხორციელებულიყო. თუ 1900-იანი წლების დასაწყისში 7- ბალიანი და მეტი მასშტაბის მქონე 40 მიწისძვრა დაფიქსირდა, 21-ე საუკუნის პირველი ათწლეულისთვის მსგავსი სიმძლავრის მიწისქვეშა ბიძგების რაოდენობამ 4000-ს გადააჭარბა.
- როგორ იზომება მიწისქვეშა ბიძგების სიმძლავრე?
მიწისძვრის დროს წარმოიქმნება მიწისქვეშა ბიძგები, რის შედეგადაც დედამიწის ზედაპირი ირხევა. მიწისძვრა 12-ბალიანი სკალით იზომება. ერთი ბალი მინიმალურად მიიჩნევა და ადამიანები მას, როგორც წესი, ვერ გრძნობენ. ორბალიანი მიწისძვრა ძალიან სუსტია და ამ დროს რყევა მხოლოდ მაღალ სართულებზეა შესამჩნევი. სამბალიანი მიწისძვრის დროს უკვე ჭაღი ირხევა. ოთხბალიანის შემთხვევაში კი მთელ შენობაში იგრძნობა ბიძგები. ხუთბალიანი მიწისძვრა უკვე ძლიერად ითვლება. ამ დროს რყევა იგრძნობა როგორც შენობაში, ისე ქუჩაში. ექვსი ბალის შემთხვევაში მოძრაობს ავეჯი, კარადებიდან ცვივა ჭურჭელი და შესაძლოა, ფანჯრის მინები ჩაიმსხვრეს. შვიდი ბალი უკვე ძალიან ძლიერი მიწისძვრაა. სწორედ ამ დროს ძლიერი რყევის პარალელურად ხანძრის, ავარიის ან მოკლე ჩართვის დამატებითი საფრთხე ჩნდება. რვა, ცხრა და ათბალიანი მიწისძვრა დამანგრევლად ითვლება. ამ დროს ინგრევა აგურის შენობები, ნიადაგს უჩნდება ბზარები, მდინარესა და წყალსაცავებში იწყება ღელვა. თერთმეტ და თორმეტბალიან მიწისძვრას კატასტროფულს უწოდებენ.
- მიწისძვრაა, მე სახლში ვარ. რა ვქნა?
- თუ თქვენ არ ხართ მყარ სასადილო ან საწერ მაგიდასთან ახლოს, მაშინ საყრდენ კედელთან იატაზე დაწექით და თავი თქვენივე ხელებით ან რაიმე მყარი საგნით (ეს შეიძლება იყოს წიგნი, ჩანთა და სხვ.) დაფარეთ.
- რაც შეიძლება შორს იყავით ფანჯრებისგან, კედელზე ჩამოკიდებული საგნებისგან, სარკეებისგან, მაღალი ავეჯისგან, მსხვილი საყოფაცხოვრებო ტექნიკისა და მძიმე საგნებით სავსე კარადებისგან.
- თუ შენობაში ხართ, მიწისძვრის დროს იქვე დარჩით, არ ისარგებლოთ კიბით ან ლიფტით!
- თუ მიწისძვრის დროს საწოლში ხართ, იქვე დარჩით და თავი ბალიშებით დაიფარეთ!
- არ გახვიდეთ აივანზე, ნუ აანთებთ სანთებელას ან ასანთს, გააღეთ კარი და დადექით გასასვლელში ან მოძებნეთ სხვა უსაფრთხო ადგილი. თუ ეტლით მოსარგებლე ხართ, ჩაკეტეთ ბორბლები და თავი ხელებით დაიფარეთ.
- მიწისქვეშა ბიძგები დაიწყო, მე კი ქუჩაში ვარ. როგორ მოვიქცე?
- გაშლილ სივრცეში გადაინაცვლეთ. თავი შორს დაიჭირეთ ელექტროგადამცემი ხაზებისგან, შენობებისა და ხეებისგან.
- თუ თქვენ ავტომობილს ატარებთ, გზისპირზე გადააყენეთ და გაჩერდით. არ დადგეთ ხიდის, ელექტროგადამცემი ხაზის ან საგზაო ნიშნების ქვეშ!
- თვალყური ადევნეთ საგნებს, რომლებიც შეიძლება დაგეცეთ!
- ნანგრევებში მოვექეცი. როგორ დავაღწიო თავი ამ კოშმარს?
- შეინარჩუნეთ სიმშვიდე და დაზოგეთ თქვენი ენერგია!
- იმოძრავეთ რაც შეიძლება ცოტა, რათა მტვერი არ გააჩინოთ;
- ცხვირი და პირი დაიფარეთ ხელსახოცით ან ტანსაცმლით;
- დააკაკუნეთ ახლომდებარე მილზე ან კედელზე, რათა მაშველებმა გაიგონ, სად ხართ;
- თუ სასტვენი თან აღმოგაჩნდათ, ჩასტვინეთ, რათა მაშველებს ხმა მიაწვდინოთ. ყვირილი მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაშია რეკომენდებული.
- მიწისქვეშა ბიძგები შეწყდა. ახლა რა ვქნა?
- შეამოწმეთ თქვენ ირგვლივ მყოფი ადამიანები, ხომ არ დაშავდნენ ისინი და საჭიროების შემთხვევაში, აღმოუჩინეთ მათ პირველადი დახმარება.
- სერიოზულად დაშავებული ადამიანი მკვეთრად არ გადაადგილოთ, თუ მას გარდაუვალი საფრთხე არ ემუქრება. ეცადეთ, დაშავებული სითბოში იყოს, შეფუთეთ ტანსაცმლით ან პლედით.
- შენობიდან ევაკუაცია დაიწყეთ კიბეებით. არავითარ შემთხვევაში არ ისარგებლოთ ლიფტით!
- შეამოწმეთ მიმდებარე ტერიტორიაზე ხომ არ არის ხანძარი, ხომ არ დაზიანდა ელექტროგადამცემი ხაზი, შენობაში გაზმა ხომ არ გაჟონა ან კედლები ხომ არ დაიბზარა.
- თავი აარიდეთ დამსხვრეულ შუშებს!
- განსაკუთრებით ფრთხილად იყავით, თუ შეამჩნიეთ, რომ დაღვრილია ისეთი საშიში სითხე, როგორიცაა მათეთრებელი, ბაღის ქიმიკატები, საღებავი, ბენზინი ან სხვა აალებადი ნივთიერება. თუ მსგავსი ეჭვი გაგიჩნდათ, სასწრაფოდ დატოვეთ ეს ტერიტორია!
- მიწისძვრისთვის მომზადება შესაძლებელია?
ნაწილობრივ კი. მიწისძვრამდე რეკომენდებულია თქვენს საწოლსა და ტახტთან ახლოს მხოლოდ მსუბუქი საგნები დაკიდოთ. სარკეები, სურათები და სხვა მძიმე საგნები მყარად და მოშორებით დაამაგრეთ. სასურველია, წიგნის კარადა და მსგავსი ავეჯიც საწოლიდან და დივანიდან შორს დადგათ. მძიმე და მსხვრევადი საგნები კი დაბლა თაროებზე განათავსეთ.
წინასწარ შეისწავლეთ, რომელი ადგილია თქვენს სახლში ყველაზე უსაფრთხო და ამის შესახებ თქვენს ოჯახის წევრებსაც გააგებინეთ. გაეცანით ინსტრუქციას, როგორ უნდა აღმოუჩინოთ დაშავებულს პირველადი დახმარება მიწისძვრის დროს. წინასწარ გაიგეთ, სად არის შენობის სახანძრო გეგმა, როგორ უნდა გამორთოთ ელექტროენერგია, გაზი და წყალი. ასევე გაარკვიეთ სად არის განთავსებული ევაკუაციის გეგმა თქვენს სამუშაო ადგილზე.
მნიშვნელოვანია, გააკეთოთ პასპორტის, მართვის მოწმობის, დაბადების მოწმობისა და სხვა მნიშვნელოვანი დოკუმენტების ასლები და ცალკე შეინახოთ. სასურველია, გქონდეთ წყალგაუმტარი ჩანთა, რომელშიც პირველადი მოხმარების საგნებს ჩაალაგებთ. ეს უნდა იყოს სასმელი წყალი, პირველადი სამედიცინო დახმარების საგნები, მედიკამენტები და პირადი ჰიგიენის ნივთები, ფანარი და სარეზერვო ბატარეა, დოკუმენტების ასლები და გარკვეული როდენობის ფული. მსგავსი ჩანთა ოჯახის თითეულ წევრს უნდა ჰქონდეს. ძალიან მნიშვნელოვანია წინსწარ იცოდეთ, სეისმურად რამდენად მდგრადია თქვენი საცხოვრებელი კორპუსი.
- რა მითები არსებობს მიწისძვრის შესახებ?
მიწისძვრაზე ბევრი მითი არსებობს, მაგრამ მთავარი ცრუ მოსაზრება არის ის, რომ მიწისძვრის დროს ყველაზე დიდი საფრთხე შენობის ნგრევაა. სინამდვილეში ყველაზე მეტ მსხვერპლს და ადამიანთა დაშავებას იწვევს საგნები, რომლებიც მიწისქვეშა ბიძგების დროს ცვივა. ეს შეიძლება იყოს ჭაღი, მაღალი კარადა და სარკე, მაღაზიის ვიტრინა ან მრავალსართულიანი შენობის შუშა.
კიდევ ერთი მითი არის ის, რომ ყველაზე უსაფრთხო ადგილია კარის ღიობი. ეს მოსაზრება წარმოიშვა იმ დროს, როდესაც ძირითადად ხისკარიანი აგურის სახლები იგებოდა. მაშინ ხის კარი ნამდვილად იყო ერთადერთი ელემენტი, რომელიც ნგრევის შემდეგაც კი უვნებლად რჩებოდა. ახლა უკვე, როდესაც მოსახლეობის უმრავლესობა მაღალსართულიან საცხოვრებელ კორპუსებში ცხოვრობს, კარის ღიობი უსაფრთხო ნამდვილად არ არის. გაცილებით საიმედოა მყარი მაგიდები, რომლებიც შიდა კედლებთან არის მიდგმული.
წყარო: imedinews.ge
8
s
s
s