ბოლოკი დღეს მრავალ ქვეყანაში მოჰყავთ, თუმცა მის სამშობლოდ შუა აზიას მიიჩნევენ. ამ რეგიონის ქვეყნებში ის უძველესი დროიდან არის ცნობილი. დიდი პატივისცემით სარგებლობდა ბოლოკი ძველ ეგვიპტეში, იაპონიასა და ძველ საბერძნეთში. ამ ქვეყნებში ის ტრადიციულად ფართოდ მოხმარებადი პროდუქტია. ძველი რომაელები ზამთრის ბოლოკს ძმრით, მარილითა და თაფლით მიირთმევდნენ.
ლათინურიდან თარგმანში მცენარის დასახელება ფესვს ნიშნავს. ადამიანი საკვებად ბოლოკის ძირხვენას (ძირნაყოფას) იყენებს. ბოლოკი თხელი, უმეტესად წითელი ფერის ქერქითაა დაფარული. გვხვდება ვარდისფერი და თითქმის თეთრი ნაყოფიც. ბოლოკს მომწარო გემო აქვს, რადგან რბილობი შეიცავს მდოგვის ზეთებს. ევროპელთაგან ბოლოკს პირველად ფრანგმა მზარეულებმა გაუსინჯეს გემო და სათანადოდაც შეაფასეს ძირხვენების საგემოვნო თვისებები.
შემადგენლობა და სასარგებლო თვისებები
ბოლოკი მდიდარია კალციუმით, კალიუმით, ფოსფორით, ნატრიუმით, მაგნიუმით, რკინით, "ცე" ვიტამინით, PP და B ჯგუფის ვიტამინებით. უხვად შეიცავს აგრეთვე ნიკოტინის მჟავას, თიამინსა და ლაქტოფლავინს. დამახასიათებელი გემო, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მდოგვის ზეთების შემცველობითაა განპირობებული. ბოლოკი აღძრავს მადას, ხელს უწყობს ნაწლავებში საკვების გადაადგილებას, აადვილებს მონელებას, ნაწლავების დაცლას. ბოლოკის შემცველ სალათებს აქვს შეშუპების საწინააღმდეგო და ნაღველმდენი ეფექტი. ძირხვენების წვენს იყენებენ საჭმლის მონელების და მეტაბოლურ პროცესთა გასაუმჯობესებლად. ბოლოკი განსაკუთრებით სასარგებლოა შაქრიანი დიაბეტით (აწესრიგებს სისხლში შაქრის დონეს), პოდაგრითა და გაცხიმოვნებით დაავადებულთათვის. მისი ძირნაყოფის რეგულარული გამოყენება მატებს მხნეობას, აუმჯობესებს სახის ფერს, გულის მუშაობას, განამტკიცებს სისხლძარღვთა კედლებს. ბოლოკის განსაკუთრებული სტრუქტურის უჯრედისი ხელს უწყობს ორგანიზმიდან ტოქსინების გამოდევნას, აქვეითებს ქოლესტერინის დონეს სისხლში. ეს მცენარე ბუნებრივი ანტიბიოტიკების - ფიტონციდების წყაროა, ამიტომ მისი ძირხვენები შეიძლება ანთებითი და გაციებით მიმდინარე დაავადებების პროფილაქტიკისთვის გამოვიყენოთ. სასარგებლო და საკვებად ვარგისია ბოლოკის ფოჩებიც. მიკროელემენტებისა და ვიტამინების შემცველობით ისინი ძირხვენებს არ ჩამოუვარდება, ასე რომ, თამამად შეგიძლიათ, გამოიყენოთ სალათებში, წვნიანებში, მოშუშოთ ან უმად მიირთვათ. ოჰაიოს უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადასტურეს, რომ იისფერი კენკრა, ხილი თუ ბოსტნეული ხელს უშლის მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარებას. ამ ფერის ნაყოფი შეიცავს განსაკუთრებულ პიგმენტებს - ანტოციანინებს, რომლებსაც სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედება აქვს. ბოლოკისა და შავი სტაფილოს ანტოციანინები 80%-ით ანელებს სიმსივნური უჯრედების გამრავლებას, იისფერი სიმინდისა და ნიუკას პიგმენტები კი სულ მთლად აჩერებს ამ პროცესს და ამავე დროს ანადგურებს სიმსივნური უჯრედების 20-მდე პროცენტს ჯანმრთელი უჯრედების დაუზიანებლად. საცდელ ვირთაგვებს, რომლებსაც რეგულარულად კვებავდნენ ნატურალური იისფერი პროდუქტებით, ონკოლოგიური პათოლოგიის სიმპტომები 70%-ით შეუმცირდათ. იისფერ ბუნებრივ პროდუქტებს შორის ბოლოკს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია.
3
s
s
s