ნოდარ სირბილაძე, ეკონომისტი - სპეციალურად TV25.GE-სთვის
სტატისტიკის ეროვნულ სამსახურის თუ დავუჯერებთ, 2020 წლის დეკემბერის ბოლოს ქვეყანაში ფასების საშუალო დონე წლიურად 2.4%-ით გაიზარდა. გასაკვირია როგორ შეიძლება ფასები გაზრდილიყო მხოლოდ და მხოლოდ 2.4%-ით, როცა ელემენტარულად სხვადასხვა სავაჭრო ობიექტზე სტუმრობისას ვუყურებთ თუ როგორ დრამატულად იზრდება ფასები საქონელზე.
სამწუხაროდ, სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკა საერთდ არ შეესაბამება რეალობას და სურათი გაცილებით მძიმეა, ვიდრე ჩვენ წარმოგვიდგენია. ამის ნათლად დასანახად კი უნდა ჩავხედოთ იმ მეთოდოლოგიას, რომლითაც „საქსტატი“ ითვლის ფასების პროცენტულ ცვლილებას.
ფასების დონის ცვლილების გამოსათვლელად საქსტატი იღებს საშუალო ადამიანის სამომხმარებლო კალათას. ამ კალათაში შედის 305 დასახელების ძირითადი საქონელი და მომსახურება, რომელსაც ყველაზე ხშირად ვიყენებთ. ეს 305 დასახელების პროდუქტი კი დაყოფილია 12 ჯგუფად.
მაგალითად: სურსათისა და უალკოჰოლო სასმელების ჯგუფი, ტანსაცმლისა და ფეხსაცმლის ჯგუფი და ასე შემდეგ. ამ 12 ჯგუფს სამომხმარებლო კალათაში აქვს სხვადასხვა წონა მინიჭებული. მაგალითად, ადამიანების კალათაში ყველაზე მნიშნველოვანი საკვებია, შესაბამისად, საკვებს მთლიან სამომხმარებლო კალათაში ყველაზე დიდი წონა აქვს. სწორედ ამ ჯგუფებზე ფასების ცვლილების შედეგად დგინდება საშუალო ინფლაცია, რომელსაც სტატისტიკის ეროვნული სამსახური გვთავაზობს.
ეს 2.4%-იანი ინფლაცია, რაც დეკემბერში გვქონდა სწორედ ფასების საშუალო ცვილელებას ასახავს. სინამდვილეში კი სურათი მძიმეა. გამომდინარე იქიდან, რომ თითქმის ყოველთვიურად გვიძვირდება პირველად მოხმარების პროდუქტები. მაგალითად, დეკემბერში წლიურად 27.2%-ით გაიზარდა ზეთის ფასი, 11.3%ით გაიზარდა ფასები რძეზე, ყველსა და კვერცხზე.
გაზრდილია ასევე, პურპროდუქტების, თევზეულისა და ხორცის ფასიც. ანუ გამოდის, რომ ადამიანებს პირველადი, ყოველდღიური მოხმარების პროდუქტები იმაზე მეტად უძვირდებათ, ვიდრე ეს საშუალო 2.4%-იანი ინფლაციაა. თან ეს ყველაფერი არ არის. 2019 წელს საქართველოში დაახლოებით 750 ათასი ადამიანი აბსოლუტურ სიღარიების ზღვარს ქვემოთ იყო, ანუ გამოდის რომ ეს ადამიანები ყოველდღიურად იბრძვიან გადარჩენისთვის.
2020 წლის ეკონომიკური კრიზისის შემდეგ კი სავარაუდოა, რომ ღარიბი ადამიანების რაოდენობა უფრო მეტად გაიზრდება. შესაბამისად, ღარიბი ადამიანის სამომხმარებლო კალათაში ყველაზე დიდი წონა, შეიძლება 70-80% უჭირავს სურსათს. ხოლო მაშინ როცა სურსათის ფასები ასე დრამატულად იზრდება, ამ გაჭირვებული ადამიანების სამომხმარებლო კალათის ფასიც მნიშვნელოვნად იზრდება. შესაბამისად, მათ გაჭირვებას ეს ყველაფერი უფრო მძიმედ აწვება.
იმისათვის, რათა სურათი უფრო რეალური გახდეს, საქსტატმა უნდა შეცვალო ის წონები, რაც მინიჭებულია აქვს ამ 12 სასაქონლო ჯგუფს. უფრო კონკრეტულად, აქ საუბარია იმაზე, რომ სურსათის ჯგუფის წონა უნდა გაიზარდოს, რადგან კრიზისის შემდეგ, ადამაინების სამომხმარებლო კალათაში საკვების წილი უფრო მეტად იზრდება, ხოლო დასვენების, გართობის და ასე შემდეგ მოსმახურების წილი მცირდება.
4
s
s
s